Vulgair Latijn (Volkslatijn) » Inleiding

Vulgair Latijn (ook wel Volkslatijn genoemd) is de benaming voor de informele, gesproken vorm van het Latijn waaruit later de Romaanse talen zijn ontstaan [1]. Het stond tegenover het klassieke Latijn, de geschreven standaardtaal van de elite en literatuur [2]. Vulgair Latijn was de dagelijkse omgangstaal van de gewone mensen in het Romeinse Rijk en week in woordenschat, uitspraak en grammatica op diverse punten af van het klassieke Latijn. Omdat deze spreektaal nauwelijks direct werd opgetekend, reconstrueren taalkundigen het Vulgair Latijn aan de hand van bronnen zoals fouten in inscripties en late Latijnse teksten, en via vergelijkingen tussen de Romaanse talen en het klassiek Latijn [3][4]. In deze cursus gebruiken we plausibele gereconstrueerde vormen van het Vulgair Latijn, op basis van taalkundige aannames en historische bronnen.

Kaart van het Romeinse Rijk (330 n.Chr.) met in rood de gebieden waar Latijn de dominante spreektaal was, en in blauw de gebieden met Grieks als voertaal[5]. In de rode gebieden ontwikkelde zich het Vulgair Latijn dat later uiteen zou vallen in de Romaanse talen.

We richten ons op gebruikers die al klassiek Latijn kennen, en belichten daarom vooral de verschillen. De cursus is ingedeeld in lessen zoals in een traditioneel leerboek. Elke les bevat een kort tekstje in Vulgair Latijn met vertaling, gevolgd door een woordenlijst (Vocabularium) en uitleg bij de belangrijkste grammaticale kenmerken. Let op: omdat Vulgair Latijn geen uniforme, gestandaardiseerde taal was, zijn de gegeven vormen soms benaderend. We benoemen bekende trends en kiezen één mogelijke vorm voor het voorbeeld. De cursus is speculatief onderbouwd – waar mogelijk geven we ter ondersteuning verwijzingen naar bronnen of historische taalkundige bevindingen. Veel studieplezier met deze kennismaking met het levende (doch inmiddels alsnog dode) Latijn van alledag!