Stijlfiguren » Paradox (paradoxon)

Een paradox is een schijnbare tegenstelling: een uitspraak die op het eerste gezicht onlogisch of tegenstrijdig lijkt, maar bij nader inzien een diepere waarheid of onverwachte betekenis bevat.

Functie

  • Het zet de lezer of luisteraar aan tot nadenken en reflectie.
  • Het doorbreekt verwachtingen en zorgt voor verrassing.
  • Het kan complexe ideeën in een krachtige formulering vatten.

In het Latijn

Si vis pacem, para bellum – “Als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog.”
Op het eerste gezicht tegenstrijdig, maar bedoeld om de logica van afschrikking te onderstrepen.

In een toespraak

Alleen wie loslaat, kan werkelijk vasthouden.
Alleen wie sterft, leert werkelijk leven.

De paradox trekt de aandacht door de ogenschijnlijke onmogelijkheid, en geeft de uitspraak retorische diepte.

Bij Seneca

Qui nimium properat, serius absolvit – “Wie te veel haast maakt, is later klaar.”
De paradox benadrukt dat gehaast werken juist vertraging oplevert.

In modern Nederlands

Hoe meer we communiceren, hoe minder we elkaar begrijpen.

Een paradox die de kloof tussen kwantiteit en kwaliteit treffend weergeeft.

Onze aanraders

Learn Spanish with Educado